Doorgaan naar artikel
Inlegzolen voor een tientje bij de sportwinkel. Weinig klinkt onschuldiger, maar volgens David Even uit Amsterdam zit er een wereld aan milieuvervuiling achter. Zo bestaan inlegzolen meestal uit synthetisch materiaal en worden ze niet gerecycled.
“Honderden miljoenen synthetische inlegzolen belanden jaarlijks op stortplaatsen”, zegt Even, nippend aan een kopje koffie in Amsterdam-West. “Het gaat om een gebied dat even groot is als Nieuw-Zeeland. Deze komen vooral terecht in niet-westerse landen. Dus hier in Europa zien we het probleem niet met eigen ogen.”
Volgens de bebaarde ondernemer houden producenten zich nauwelijks bezig met zaken als klimaat en milieu. “Het draait allemaal om het minimaliseren van de kosten, zodat ze hun producten tegen de laagste prijs kunnen aanbieden. Consumenten kunnen daardoor het goedkoopste product kopen. Het is een lineaire economie, waarbij niemand nadenkt over wat dit uiteindelijk de volgende generatie en de planeet kost.”
Inlegzolen van kurk
Heeft zelfs een andere aanpak. Met zijn start-up Primal Soles, opgericht begin 2022 – overigens geen verwijzing naar de groep Primal Scream uit de jaren negentig – levert hij inlegzolen die grotendeels uit kurk bestaan. Nadat klanten de zolen af hebben, kunnen ze deze inleveren bij de startup. De zolen worden uiteindelijk versnipperd en volledig hergebruikt voor nieuwe paren.
Helemaal circulair, zegt Even. Primal Soles heeft als eerste startup in haar sector een zogenaamd Overbrenging Groene Lijst Afvalcontract met de Europese Unie. Business Insider heeft dit document gezien.
Even beweert door het gebruik van kurk CO2 uit de lucht te kunnen halen. “Het komt van de schors van de kurkeik. Elke negen jaar moet je die schors oogsten, zodat de boom kan blijven groeien en extra CO2 uit de atmosfeer kan halen. Per geoogste ton kurk kun je 73 ton CO2 uit de lucht halen.”
Koopt zelfs zijn kurk bij het Portugese bedrijf Amorim Cork. Deze leverancier uit Porto haalt 8,2 kilogram CO2 uit de lucht per vierkante meter geoogste kurk, zo had het bedrijf berekend middels een Life Cycle Assessment van EY.
Amorim Cork kan zijn volledige kurkproductie betrekken uit bossen binnen zijn grenzen. Het land is rijk aan kurkbossen, mede doordat Portugal al in 1209 wetten invoerde die het kappen van kurkbomen verhinderden. Dit heeft een culturele component, want de kurkeik wordt gezien als een van de nationale bomen in Portugal.
Kurkbossen zijn ook rijk aan biodiversiteit; ze trekken volgens het bedrijf 200 verschillende diersoorten en 135 plantensoorten aan. Tot slot zorgt kurk voor een zachte landing tijdens het lopen, zo blijkt uit een test van Even's zolen door Business Insider.
Financieel opdweilen met de kraan open
Het vervangen van wegwerpkunststoffen door ronde kurk klinkt als een simpele oplossing voor een milieuprobleem. Toch is het financieel gezien dweilen met de kraan open voor de startup, zegt de 32-jarige Even.
Zijn bedrijf laat klanten hun inlegzolen gratis opsturen voor recycling, maar dat kost zo'n 6 euro per paar inlegzolen. Dit is inclusief verzend-, sorteer- en materiaalkosten, aldus de ondernemer; klanten ontvangen een gratis papieren verzendenvelop. De inlegzolen variëren in prijs tussen pakweg 30 en 40 euro, maar dat levert volgens de ondernemer nog geen winst op. Het kost iets om kurk te kopen.
Ook de verzending van de zolen kost Even veel. Hij liet voor zijn zolen extra kleine pakketjes ontwerpen die – inclusief inhoud – zo’n 200 gram wegen en door de brievenbus passen. Ze hoeven niet in dozen verpakt te worden en nemen daardoor minder ruimte in bestelwagens, wat resulteert in een lagere CO2-uitstoot. Dan zijn er de gebruikelijke marketing-, btw-, administratie- en verkoopkosten.
Subsidies voor circulaire startups zijn er nauwelijks
Even stoort Even het feit dat er in Nederland weinig subsidies zijn voor gecertificeerde circulaire producten. "Ik betaal het recyclingproces volledig met mijn eigen geld", zegt de ondernemer, die al 20.000 euro eigen vermogen in het bedrijf heeft geïnvesteerd. “Wegwerpzolen worden ook niet extra belast, wat dit soort producenten een voordeel geeft tegenover ons.”
Het is niet zo dat er in Nederland nulsubsidieregelingen zijn voor circulaire ondernemers. Zo is er op dit moment een regeling waarbij ondernemers maximaal 20.000 euro kunnen krijgen voor een circulair project – al is het budget voor deze regeling al overtekend.
Erg leuk, zegt Even, maar niet geschikt voor kleine startups zoals die van hem. "We hebben niet de tijd of de mankracht om tientallen aanvragen te doen en misschien een keer 20.000 euro te ontvangen. We vragen ook een B Corp-certificering aan, iets waar lineaire bedrijven niet mee te maken hebben. Tijd is geld. We zullen prioriteit moeten geven aan tijd om te kunnen concurreren in de markt." De ondernemer pleit daarom niet alleen voor meer, maar ook voor eenvoudigere subsidieregelingen voor circulaire ondernemers.
Idee: statiegeld op wegwerpzolen
De Nederlandse overheid wil dat ons land in 2050 volledig circulair is , maar volgens Even lijkt de overheid uiteindelijk niet te weten hoe dit doel te bereiken. Hij pleit voor een vorm van statiegeld op niet-circulaire wegwerpproducten, zoals gewone wegwerpzolen. “Dat doen we al met bierflesjes en petflesjes, dus waarom breiden we dat niet uit?”
David Even van startup Primal Soles spreekt begin 2023 op het World Economic Forum (WEF) in Davos.
Nadat de startup van Even begin dit jaar een belangrijke prijs won van het zakenblad Financial Times, mocht hij een half uur spreken op het felbegeerde World Economic Forum in het Zwitserse Davos. “Ik vroeg hardop waarom ik als circulair ondernemer nauwelijks subsidies kan krijgen.”
Hij heeft wel een idee waarom. “Einstein zei ooit: je kunt een probleem niet oplossen met dezelfde mindset waarmee het is ontstaan . Daar zit wat in, denk ik. We leven in een tijd waarin de meeste klimaatproblemen worden veroorzaakt door een groep mensen die de verkeerde beslissingen heeft genomen. Diezelfde mensen kunnen de problemen niet oplossen, daar hebben we een nieuwe generatie chauffeurs voor nodig.”
Primal Soles heeft tot nu toe zo'n 2.000 paar zolen verkocht aan consumenten, voornamelijk in Nederland en de Verenigde Staten. Zelfs verwacht dit jaar geen winst te maken. De startup is momenteel in gesprek met onder meer schoenenfabrikanten voor mogelijke samenwerkingen. “Ze zullen dan de prijs van hun schoenen moeten verhogen, maar ze kunnen dan adverteren dat ze circulaire zolen gebruiken.”
Primal Soles mikt op een investering van € 1,25 miljoen
Eerder dit jaar wist het bedrijf een donatie van bijna een half miljoen euro binnen te halen bij de Zwitserse miljardair en milieuactivist André Hoffmann. Primal Soles zoekt een investering van 1,25 miljoen euro. Het bedrijf wil de productie verhogen en 20 procent doneren aan de bescherming van een bedreigd kurkeikenbos.
Nederlandse groenfondsen slaan nog niet aan, maar Even stelt in gesprek te zijn met zogenaamde family offices . “Door hun familieachtergrond zijn ze meer gericht op de volgende generatie. Ons bedrijf mag dan nog klein zijn, ik heb al een volledig circulair product. Dat kunnen veel grote bedrijven niet zeggen.”
